MENU
Kaart -> Hoorn
Ansichtkaart informatie
107. Grote Waal
Meer foto's en informatie |
Uitgever: | 1 Beerding m 2 Onbekend v |
Buurt: | Hoorn |
Jaartal foto 1: | Omstreeks 1900 |
Jaartal foto 2: | omstreeks 1900 |
Foto 1 | Foto 2 |
Klik op de afbeelding om deze te vergroten | Klik op de afbeelding om deze te vergroten |
Tekst: Bij foto's 1 en 2: Uit: 'Toen Hoorn nog oud-Hoorn was' (uitgegeven in 1980). De verbindingsweg tussen de nieuwbouwwijk Grote Waal en de oude stad, de Weel, loopt op dezelfde plaats waar vroeger een smal paadje (zie foto 1 aan de rechter kant), het Weeltje, langs de Joodse begraafplaats en enkele huisjes, alsmede een tennisbaan met cementen vloer, het land in liep. Het paadje werd steeds smaller, langs het huis met schuur te zien op foto 3D, en het laatste deel was bereikbaar via een loopbruggetje. Het hele gebied tussen de Westersingel tot even voor de spoorwegovergang bij de Hulk bestond uit twee poldertjes: de Kleine Waal of Weel en de Grote Waal. Oorspronkelijk waren het diepe plassen -welen of wielen- die hier ontstaan waren bij dijkdoorbraken tijdens de overstromingsrampen op St. Jeroensdag 17 augustus 1514 en op Allerheiligen 1 november 1522 en die daarna door afslag van grond nog aanzienlijk uitbreidden. In 1627 werden deze inmiddels tot kleine meren uitgegroeide plassen ingedijkt en ingepolderd. Tot 1965 bleef het landschap zijn rustieke karakter houden. Daarna werd het land opgespoten en verder bouwrijp gemaakt voor de huidige wijk Grote Waal. Op foto 1 en 2 ziet men de Westermolen oftewel de Molen van Balk en links daarvan de Westerdijk. Op foto 1 zien we in het midden aan de horizon de schoorsteenpijp van het stoomgemaal de Westerkogge in de Hulk. Uit: 'Uit De Historie van Berkhout' (uitgegeven in 1965). Bij een doorbraak van de Westerdijk bij Hoorn in 1514 ontstonden twee meertjes; de Kleine Waal, of Foreestenwaal, vlak onder Hoorn, en de Groote Waal, ook wel Berkhouter Waal genoemd. Vooral hier werd veel grond weggespoeld. Het gat in de dijk is waarschijnlijk ontstaan ter plaatse van de zogenaamde 'Galgebocht' in de Westerdijk. Hier is het gat gesloten door de dijk, zoals gewoonlijk, buiten om de doorbraak heen, weer te dichten. Op 18 januari 1627 verleenden de Staten van Holland aan Cornelis Gerritszoon van Dijk (!) octrooi om de Weel te bedijken. Ze is 57 ha groot en ligt half in de gemeenten Hoorn en Berkhout; de Middenweg (bestraat in 1871) vormt de gemeentegrens. De polder leverde zo weinig profijt op aan de eigenaren dat ze tot 1804 vrijgesteld bleven van het betalen van belasting. In de polder was een buitenplaats gelegen genaamd 'Mijn Genoegen', eigendom van Daniel van Laar uit Amsterdam. De buitenplaats bestond uit een herenhuis, een tuinmanswoning, koe- en paardenstallingen en een steiger aan de Alkmaarder Trekvaart. Uit: 'Berkhout in Oorlogstijd' van Annet Wood-De Haas. Jaap Couvert woonde aan De Weel (Middelweg) en onttrok zich aan de Arbeitseinsatz. Als er een razzia gaande was verborg hij zich achter in De Weel in een ondergronds gewelf. De herkomst van deze gewelven zijn overblijfselen van een voormalige buitenplaats dat daar voor of rond 1800 heeft gestaan. Waarschijnlijk waren daar wat kelderresten van overgebleven. Bij foto 2: Foto van VOH. |