MENU
Ansichtkaart informatie
Optocht
Meer foto's en informatie |
Uitgever: | Onbekend |
Buurt: | Kerkebuurt |
Jaartal foto 1: | 31 Augustus 1913 |
Jaartal foto 2: | 2009 |
Foto 1 | Foto 2 |
Klik op de afbeelding om deze te vergroten | Klik op de afbeelding om deze te vergroten |
Tekst: Een optocht ter ere van het 15-jarig ambtsjubileum van koningin Wilhelmina leverde heel wat bekijks op. Rechts zien we het dubbel woonhuis, eigendom van Dirk Langereis. Rechts bij de muur staat mw. R. Mastenbroek. Van voor naar achter de wagens van P. Molenaar, G. Wonder, A. Bakker, P. Schuitemaker en van het echtpaar Klaas Water en Christina Water - Langedijk. Jan Peereboom heeft heel veel informatie opgezocht over het pand nummer 177. Kerkebuurt 177 (voormalige Rabo-bank) Het volgende is een
uitwerking van tot nu toe door Jan verzamelde gegevens, dd. 24-2-2006, aangevuld
24-3-2008. Scherven in de achtertuin
wijzen al op bewoning in de 16e en 17e eeuw. Ongetwijfeld zal er, zo in
het centrum van het dorp, al eerder bewoning op deze plek geweest zijn. Voor
die tijd werd het huishoudelijk afval voornamelijk vóór het huis weggegooid als
daar tenminste ruimte was (sloot, greppel, erf). Dit oudere afval hebben we
(nog) niet in de achtertuin aangetroffen. Het centrum van Berkhout omstreeks 1650. Te
zien is dat er ten noorden van de kerk toen al huizen stonden of het aantal
huizen klopt valt te bezien [1]. Eigenaren / bewoners. De volgende onderstreepte
personen zijn zeker eigenaar geweest, het is niet altijd zeker of zij
ook daadwerkelijk bewoner zijn geweest. Ongetwijfeld kan er door verder archiefonderzoek
nog veel meer gevonden worden. De hierna genoemde “Perebomen” hebben geen
directe relatie met de samensteller. Jan Pietersz Pul Gehuwd in 1718 met Aaltje
Sijmons. Hij hertrouwt in 1723 als weduwnaar met de weduwe Lijsbet Jans. In
1731[2]
woont hij op deze plek, het is het 44e huis gerekend vanaf het
oosteinde. Het lijkt er op dat hij rond deze tijd eigenaar/bewoner is geworden,
want in een andere lijst van 17313 woont
hij meer in het oosteinde. Hij is (zeer waarschijnlijk)
een zoon van Pieter Cornelisz Pul, die in 1703 en 17103
genoemd wordt als bewoner in de buurt van de kerk: kortom misschien ging Jan in
het huis van zijn vader wonen. Zijn enige (?) kind en
dochter huwt met: Pieter Claasz Pereboom, geboren te Berkhout in 1720, wordt genoemd
in 1745, 1752, 1759, 1773 [3]
als bewoner van deze plek bij de kerk. Gehuwd in 1742 met Antje
Jans Pul, geboren te Berkhout in 1720. Zoon Jan Pereboom, geboren te Berkhout in 1747 Gehuwd (in gemeenschap van
goederen) te Berkhout 26-1-1774 met Jantje Komen, geboren te Berkhout in
1756 [4] [5]. Jan werd begraven in de kerk
van Berkhout 5-5-1802 [6] [7] Weduwe Jantje Komen
hertrouwt te Berkhout 26-2-1803 met de Berkhouter Jan Pietersz Ruiter [8]. 21-4-1812 [9]
verkoopt het echtpaar Ruiter-Komen, voor F500,=, het huis (boerderij) met
schuur en erf aan Hendrik Blok, boerenknecht bij Cornelis
Groen aan het Keern (gem.Zwaag). Onder de voorwaarden dat
zij: -
de oosterwoning (=oostelijke kamer) of het voorhuis met het zoldertje
daarboven, zonder huur te betalen, mogen blijven bewonen. -
vrij gebruik hebben van het regenwater uit de bak in de schuur. -
vrije ingang tot de schuur hebben om daar “het gereedschap” van een
schuitje op te bergen. -
samen het gebruik van het bleekveld zullen hebben. Hendrik Blok was in april
1812 gehuwd met Aaltje Slikker. Zij overleed in mei 1823. Nog niet bekend is of
zij daadwerkelijk in het huis gewoond hebben, een mogelijkheid is ook dat
Hendrik na 1823 hertrouwd en/of verhuisd is en in Benningbroek is gaan wonen,
want 28-12-1825 [10]
verkoopt Hendrik Blok, boer te Benningbroek, middels een openbare verkoping in
De Ridder Sint Joris, voor ca. F480,= de
boerderij met schuur en erf aan Cornelis Water, boer in de Beemster. NB
Cornelis koopt op diezelfde verkoping ook nog ruim 5 Ha land van Hendrik B. [11]
(verkregen in 1805 uit de boedel van zijn grootouders van moederszijde [12]). Er blijkt dat: -
de boerderij is (nog) verhuurd aan Cornelis Kistemaker, boer te
Berkhout. Vanaf 1-5-1826 t/m 30-4-1827 voor F48,=. NB Cornelis K. huurt ook het
land -
de langstlevende van het echtpaar Ruiter-Komen behoudt het recht om
gratis te blijven wonen. -
de verkoper houdt zelf “de draaitreeft met zijn toebehoren” (wat is dat ???) In 1832 neemt de boekhouding
van het Kadaster een aanvang. Vanaf die tijd is geschiedenis van het huis en zijn
eigenaren nauwkeurig te volgen. Voorafgaand werd in 1823 de
eerste kadastrale kaart van Berkhout [13]
gemaakt, waarop de plattegrond van de boerderij met schuur en erf duidelijk te
zien is. Het perceel is dan
kadastraal genummerd sectie E nr. 271, en is 830 m2 groot. Het moet een degelijk huis
geweest zijn: het werd namelijk ingeschaald in de een na hoogste belastbare
categorie.
Met twee rode stippen zijn resp. de boerderij en de schuur aangegeven (Detail kaart 1823). Voor de leek zijn verder eigenlijk alleen de perceelsgrenzen, de weg en de voorganger van de huidige kerk te herkennen. Cornelis Water [14]
was gehuwd te Beemster in 1819 [15]
met Antje Kuijn [16],
weduwe van Douwe Murks de Vries. Antje overlijdt 12-5-1849: de boedelscheiding
vindt plaats op 12-6-1849 [17] Jan Murks de Vries [18], zoon van de overledene en
landbouwer te Berkhout, krijgt de
boerderij met land toebedeeld. Jan was als weduwnaar van
Krelisje Visser op 13-8-1848 te Berkhout hertrouwd met Soutje Kroonenburg [19]. Op 15-10-1858 [20]
verkoop aan Pieter Kommer, landbouwer te Berkhout. Pieter laat de boerderij
slopen en een nieuw huis neerzetten omstreeks 1872[21].
De plattegrond van het huis zag er L-vormig uit. Het kadastrale nummer wordt
nu E 643. Omstreeks 1875/6 [22]
wordt er een schuur gebouwd. Voor het volgende is nog wel
wat archiefonderzoek noodzakelijk !!!!!! Op 28-8-1884 [23] vindt er een boedelscheiding
plaats, waarschijnlijk omdat Pieter´s vrouw Aaltje Wit is overleden.
Toebedeling vindt plaats aan Pieter Kommer, zonder beroep te Berkhout.
Pieter overlijdt te Berkhout 7-7-1890. Op verzoek van de kinderen en erfgenamen
wordt het huis openbaar verkocht op 28-8-1890 of 23-9-1890 [24]. Koper is zoon Dirk Kommer
Pz., zonder beroep te Berkhout. Dirk overlijdt echter al op 9-10-1890 te
Berkhout [25]. Op 21-3-1891[26]
wordt de boedel wederom gescheiden, eigenaar wordt nu Pieter Kommer Dz., boer te Oudendijk. Hij
verkoopt vrijwel direct op 28-3-1891 [27],
voor F2500 aan Willem Nobel Cz., boer te Bobeldijk. Willem laat de in ca. 1875
gebouwde schuur slopen en hij laat een nieuwe schuur dichter naar het huis toe
bouwen [28]. Op 24-11-1894 [29]
verkoopt Willem, inmiddels wonende te Sijbekarspel, voor F2500 aan Gerrit
Krijger, boer te Berkhout. Gerrit woont schuin aan de overkant op de
boerderij Kerkebuurt 165 (nu Neefjes) en wil het mogelijk wat rustiger aan gaan
doen. Zijn dochter (enig nog levend kind) trouwt op 28-4-1895 met Cornelis
Stapel en gaat op de boerderij (nr.165) wonen. In 1907 dient Gerrit bij de
gemeente een verzoek in om twee muren (voor-/zuidzijde en oostzijde te mogen
vernieuwen. Er wordt een bouwtekening, schaal 1:100, ingediend, waarop de
ligging en indeling van het huis heel goed is te zien. Gerrit Krijger was gehuwd
met Trijntje Bobeldijk. Beiden overlijden op 62 jarige leeftijd resp. 9-8-1913
en 26-3-1913 te Berkhout. Op 12-1-1918 [30]
verkoopt schoonzoon Cornelis Stapel voor F ?? aan Wouter de Haas Pz., landbouwer. Op 23-12-1930 [31]
wordt het huis openbaar verkocht t.v.v. Wouter de Haas. Voor F4700 is koper Cornelis
Stapel, veehouder te Berkhout, als lasthebber van ‘Cooperatieve
Boerenleenbank Berkhout II’, opgericht 1906. De bank laat ca. 1932/3
kantoorruimte aanbouwen. Omstreeks 1960 (?) wordt de
westelijke perceelsgrens rechtgetrokken. Tegen de weg naast het huis komt er
grond bij en en achteraan gaat er wat grond af. Het kadastrale nummer wordt
dan gewijzigd in E 1384. [1] Detail van de enorme (156x270 cm) manuscriptkaart van West-Friesland, resultaat van een opmeting in de jaren 1651-1654 door de landmeters Johannes Dou en Cornelis Koutter. De kaart geldt als zeer betrouwbaar, ook voor wat betreft de huizen in de dun bewoonde gebieden. In dichter bewoond gebied (stad, dorpscentra) zullen de makers er wel eens een huisje naast gezeten hebben. De kaart is onlangs (2005) uitgegeven op cd-rom en voor slechts € 10,= verkrijgbaar bij het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier m.schaatsbergen@hhnk.nl. [2] Berkhout Verponding 1733 (opgemaakt 12-2-1731) [3] “Pont-boeken” Berkhout, daarin lijsten met bewoners en hun vermogen. Op grond waarvan de bewoners vervolgens werden aangeslagen voor bepaalde belastingen. [4] Jantje Komen, dochter van Simon Jansz Komen en Neltje Cornelis. [5] Het echtpaar Pereboom-Komen maakt een testament 10-4-1779 not. Jb.van Beek te Hoorn. [6] Boedelscheidng Jan Pereboom: ONA Hoorn 2801 / 22 17-12-1808 Het echtpaar is minder dan F2000,= gegoed. In 1808 hebben zij (nog) twee kinderen: Antje geb 1786 gehuwd in 1808 met Cornelis Langereis en Simon, nog minderjarig. [7] Bij de begrafenis werd F3,= Impost betaald, Jan was dus niet geheel onbemiddeld. [8] Geboren te Grootschermer [9] ONA Hoorn 2754 / 236 dd.21-4-1812 [10] ONA Hoorn 2859 / 279 dd.28-12-1825 [11] Bij opbod bood Ringert Jongewaard, boer te Berkhout, F480 voor het huis en Jan Commandeur, landbouwer te Berkhout, F2970 voor het land. Bij afslag werd er gemijnd`door Corn.Water voor F3499. [12] dit waren Frans Reek en Grietje Ossebaar, zij maken (wonende te Hoorn) testament 15-7-1805, not.P.A.van Geldrop te Hoorn. [13] De eerste kadastrale kaart, het zgn. Minuutplan is op het Internet te bekijken via www.dewoonomgeving.nl . Ook is daar de Oorspronkelijke Aanwijzende Tafel te zien, d.w.z. alle kadastrale nummers (percelen) met hun eigenaren in 1832. [14] Cornelis Water, geboren Nibbixwoud 17-7-1785, zoon van Jacob W en Geertje Jacobs Voor [15] Huwlijk Beemster 25-4-1819 [16] Antje Kuijn, geboren 13-6-1790, dochter van Jan K. en Trijntje Stam [17] Boedelscheiding tussen de erfgenamen van Antje Kuijn dd.12-6-1849 not.Simon de Vries te Purmerend. [18] Jan Murks de Vries, geboren 1815/16 te Zwaag, zoon van Douwe Murks de Vries en Antje Kuin [19] Soutje Kroonenburg, geboren 1818/19 te Berkhout, dochter van Jan Kroonenburg en Aagje Zwabber. [20] NA Avenhorn, dd.15-10-1858, not.J.C.Pan te Avenhorn [21] Berkhout Sectie E, kad.hulpkaart nr.52 dd. 31-7-1873. [22] Berkhout Sectie E, kad.hulpkaart nr.68 dd. November 1877. [23] NA Avenhorn, dd.28-8-1884, not.J.C.Pan te Avenhorn [24] Notaris F.Langerhuizen van Uven te Hoogkarspel. [25] Hij is gehuwd met Antje Winder, die op dat moment verpleegd wordt in het gesticht ‘Meerenberg’ te Bloemendaal. [26] Notaris F.Langerhuizen van Uven te Hoogkarspel. [27] Idem [28] Berkhout Sectie E, kad.hulpkaart nr.114, februari 1892. [29] Notaris H.W.J.Sannes te Hoorn. [30] Notaris H.de Boer te Hoogwoud. [31] Idem |